Feiten en fabels over uw geheugen

Iedere dag braintrainen houdt uw hersens gezond

Waar. Onze hersenen varen er wel bij als we ze regelmatig uitdagen. Met sudoku’s, kruiswoordraadsels of memory trainen we ons geheugen, zodat we dingen beter gaan onthouden. Ook computerspelletjes hebben een positief effect: hiermee traint u uw reactievermogen, herinnering en alertheid.

Bijzondere gebeurtenissen onthouden we beter dan gewone

Waar. Veel indrukken vallen later weg omdat het om routinematige en vanzelfsprekende gebeurtenissen ging. Dat verklaart waarom we nog vol nostalgische gevoelens ons eindexamenfeest tot in detail kunnen terughalen, maar vergeten zijn wat we de ochtend erna bij het ontbijt hebben gegeten.

Goed slapen is goed voor uw geheugen 

Waar. Niet zo gek: het langetermijngeheugen wordt vastgelegd in de slaap. Verder krimpt de hippocampus - het hersengebied dat betrokken is bij leren, geheugen en emoties - bij een chronisch slaaptekort. U slaat dan belangrijke informatie minder goed op.

Puzzelen helpt tegen de ziekte van Alzheimer

Niet waar. Puzzels hebben helaas geen bewezen invloed op de fysieke ziekteprogressie. Men heeft in het verleden wel gedacht dat het hielp, waarschijnlijk omdat vooral in de beginfase de hersenen hun best doen een deel van het functieverlies te compenseren. Maar die compensatie verdwijnt daarna ook weer langzaam.

Sporten is goed voor uw geheugen

Waar. Wie regelmatig met inspanning beweegt, heeft minder last van geheugen- en concentratiestoornissen. Bij inspanning maken de hersenen nieuwe cellen aan, vooral in de hippocampus, een belangrijk geheugengebied.

Puzzels die veel concentratie vereisen zijn goed voor u

Waar. Puzzels en spelletjes die veel concentratie en reactievermogen vragen kunnen u echt scherp houden en uw geheugen trainen. De hersenen zijn namelijk 'plastisch', dat wil zeggen dat ze zich tot op hoge leeftijd kunnen aanpassen. 

We halen het snelst een herinnering op als we iets zíen

Niet waar. Iets ruiken heeft een veel directere relatie met een herinnering. Als we de kleur groen zien, kunnen we denken: dit is eerder donkergroen dan lichtgroen. Bij het ruiken slaan we deze rationele fase over. In de neus zitten receptoren die een signaal doorgeven aan het hersendeel waar emoties en instincten ‘zetelen’. Daardoor kan die geur een gevoel of herinnering oproepen van iets wat u al bijna vergeten was.

Tot uw vierde jaar slaat u geen herinneringen op

Waar. Het brein van een klein kind lijkt niet in staat gebeurtenissen voor eeuwig op te slaan. Het leren en onthouden van bewegingen en taal (het procedurele geheugen) gaat in uw jonge jaren juist makkelijk, het onthouden van persoonlijke gebeurtenissen (het episodisch geheugen) op een of andere manier niet.

Hoe dat komt? Volgens geheugenexpert Douwe Draaisma is het lastig om een herinnering op te slaan in een brein dat explosief in omvang toeneemt. Het hersenweefsel waarin de herinnering is opgeslagen wordt dan bijvoorbeeld vervangen of schuift een stukje op (1).

Na een pauze van tien minuten onthoudt u dingen beter

Waar. Dus laat lekker tien minuten uw gedachten dwalen zonder enige prikkels van buitenaf. Dat zorgt ervoor dat informatie vanuit het werkgeheugen naar het langetermijngeheugen gaat. Een middagdutje van een kwartier – en dat was al langer bekend – heeft hetzelfde effect.

_____________________________________________________________________ 

(1) Waarom vergeten we onze eerste herinneringen?’ Psychologie Magazine (2005).