Metabool syndroom

Het metabool syndroom is de benaming voor een verzameling van stofwisselingsproblemen en gezondheidsklachten die vaak tegelijk voorkomen en een groot risico vormen voor hart- en vaatziekten en diabetes. Dit gaat vaak gepaard met de volgende factoren: overgewicht en schadelijk buikvet, te hoge bloeddruk, ongezond cholesterolgehalte door de verhouding van HDL en LDL lipoproteïnen, insulineresistentie (een hoog suikergehalte in het bloed) en een hoge concentratie vetten in het bloed (triglyceriden). 

Van het metabool syndroom is sprake als iemand 3 of meer van deze symptomen heeft. De 5 symptomen zijn los van elkaar risicofactoren voor hart, vaten en gezondheid, maar bij een combinatie van deze symptomen, is dat risico nog veel hoger.

Van syndroom X naar metabool syndroom

Omdat wetenschappers wel zagen dat deze 5 symptomen vaak samen voorkwamen, maar de samenhang nog niet begrepen, werden deze symptomen gezamenlijk syndroom X genoemd. Pas in 2002 werd het door de Wereldgezondheidsorganisatie voor het eerst benoemd als het metabool syndroom. Metabool betekent ‘betrekking hebbend op de stofwisseling’ en zo wordt aangegeven dat het om een serie stofwisselingsproblemen gaat.

Uit onderzoeken blijkt dat de hoeveelheid buikvet een belangrijke rol speelt bij het metabool syndroom: Hoe meer buikvet iemand heeft, hoe hoger het risico op klachten.

Wie heeft het metabool syndroom?

Het metabool syndroom komt, naar schatting, voor bij 20 tot 30 procent van de Nederlandse bevolking. De International Diabetes Federation stelt dat deze groep 3 keer meer kans heeft op een hartaanval of beroerte dan mensen zonder het metabool syndroom. Ook hebben ze 5 keer meer kans op het ontwikkelen van diabetes type 2.

Hoe ontstaat het metabool syndroom?

Het syndroom ontstaat onder andere door een combinatie van ongezond eten en weinig bewegen. Het is een gevaarlijk proces omdat men na jarenlang calorierijk eten heel geleidelijk in gewicht kan aankomen en de conditie langzaam kan afnemen door te weinig beweging. Dan verslechtert de stofwisseling, raken organen als de lever en alvleesklier uitgeput en zo kunnen verschillende symptomen van het metabool syndroom ontstaan.

Het metabool syndroom doorbreken? 3 tips

Het positieve nieuws is dat het metabool syndroom te voorkomen, maar ook te doorbreken is. Hier 3 tips:  

1. Nieuwe levensstijl

Pak overgewicht aan door gezonder te eten en meer te bewegen. Het is belangrijk dit niet te zien als tijdelijk dieet, maar als een verandering van levensstijl. Dit lukt door simpele gewoontes te ontwikkelen. Probeer niet in één keer alles rigoureus te veranderen, maar zet haalbare stappen en voeg steeds een gezonde gewoonte toe. Eet bijvoorbeeld iedere dag voldoende groente of ga na het eten een wandeling maken in plaats van op de bank te ploffen.  

2. Anders eten

Verminder de inname van verzadigd vet, zoals in volvette dierlijke producten. Minder ook de inname van zout en toegevoegde suiker. Minder suikerhoudende dranken zal al een grote stap vooruit zijn. Verhoog daarnaast de inname van vezels door volkoren producten, groente en fruit en kies nu en dan voor onverzadigde vetzuren bijvoorbeeld door noten en vis.

3. Meer bewegen

Probeer dagelijks minstens een halfuur te bewegen. Denk aan wandelen of fietsen. Voeg daar een uur krachttraining per week aan toe. Uit onderzoek van het Radboudumc blijkt dat dit al voldoende is om de kans op metabool syndroom te verlagen. Krachttraining is de beste manier om (buik)vet te verbranden. Met spierversterkende oefeningen wordt de vetverbranding optimaal gestimuleerd.

_________________________________________________________________

Calton E, James A et al. Certain dietary patterns are beneficial for the metabolic syndrome: reviewing the evidence. 2013 Elsevier Science Direct.

Yamaoka K, Tango T et al. Effects of lifestyle modification on metabolic syndrome: a systematic review and meta-analysis. 2012 BMC Medicine.

Alberti K, Zimmet P et al. Metabolic syndrome – a new world-wide definition. A consensus statement from the International Diabetes Federation. 2005 Department of Endocrinology and Metabolic Medicine, London, UK.