TOP voor kinderen: hulp bij problemen met poepen en plassen

In Nederland verwachten we dat een kind met vier jaar zindelijk is. Zo niet, dan vinden veel ouders dat er iets mis is: ‘Want hoe moet dat dan als mijn kind naar school gaat?’ De ene keer is het een medisch probleem, de andere keer een sociaal probleem. Kinderarts Eveline Leijn: “Ouders en leerkrachten vinden een niet-zindelijk kind onhandig, ze hebben er vaak veel werk mee. Scholen mogen zo’n kleuter zelfs weigeren. Maar een niet zindelijke kleuter is niet ziek. Het mist alleen de vaardigheid het poepen en plassen te controleren.” Dit soort kinderen komt terecht in het ziekenhuis bij een kinderarts of urotherapeut. Veel van hen zien daar tegenop: die lange gangen, de ziekenhuisbedden, de witte jassen en die typische ziekenhuisgeur. Daarom is er nu TOP voor kinderen, met een vestiging in Arnhem en Zevenaar. Patiëntjes uit de hele regio kunnen hier terecht. De huisartsenpraktijken Aghabozorg (Zevenaar) en Novum Praktijken (Arnhem) verzorgen een deel van de spreekuren. Eveline Leijn staat als kinderarts in nauw contact met deze huisartsen. Ze deelt haar kennis, zodat de huisartsen makkelijk de juiste zorg kunnen bieden. Het resultaat is dat onnodige verwijzing naar de kinderarts wordt voorkomen.

‘Deze kinderen zijn niet ziek’
Vroeger kwamen kinderen met poep- en plasklachten in Ziekenhuis Rijnstate. Nu kunnen ze dus terecht bij TOP voor kinderen, waarheen ook de collega’s van Eveline – een paar urotherapeuten – zijn meeverhuisd. Eveline: “TOP voor kinderen is een wereld van verschil. Alles straalt uit ‘je bent niet ziek, je mist alleen nog een vaardigheid’. Wij behandelen kinderen vanaf vijf jaar. Het is ook geen ziekenhuis, maar een gezondheidscentrum. We meten hoeveel urine een kind uitplast en kijken met de echo of de blaas leeg is. We stellen vragen: verlies je alleen overdag urine of ook ’s nachts, hoe vaak moet je plassen, hoeveel drink je, is je poep hard of zacht, zijn er problemen in het gezin, zijn er gedragsproblemen, hoe gaat het op school? Kortom, we kijken breed, ook naar niet-lichamelijke zaken. Problemen met poepen en plassen kunnen allerlei oorzaken hebben. Een meisje had in de film Nemo gezien dat een vis in de wc verdwijnt, waardoor zij er niet meer op durfde. Een ander kind had harde ontlasting: het poepen deed pijn waardoor ze niet meer naar de wc durfde en de poep nóg harder werd.”

Aanpak op maat
Eveline: “Elk kind is anders, daarom krijgt elk kind een traject op maat. De oplossing kan simpel zijn. Zo zijn er kinderen die te weinig drinken, waardoor de poep hard wordt en waardoor ze zo weinig urine produceren dat de blaas steeds kleiner wordt. En dat geeft weer plasproblemen. Andere kinderen eten te weinig vezels, wat vaak verstopping veroorzaakt. Vezels zorgen voor massa en stimuleren de darmbeweging. Als kinderen voldoende volkoren producten, peulvruchten, groente en fruit (zoals gele kiwi’s) gaan eten, kunnen de problemen al verdwijnen. Ook zijn er kinderen die nog moeten leren de signalen van hun blaas serieus te nemen. Ze voelen wel aandrang maar onderdrukken dat, bijvoorbeeld omdat ze opgaan in het spel.”

Snel een afspraak
TOP voor kinderen is er sinds september 2019. Onderzoek laat zien dat ouders enthousiast zijn. Eveline: “Zij geven ons negens en tienen. Als ze ons bellen, krijgen ze meteen mij of een van de urotherapeuten aan de telefoon, de lijnen zijn kort. Een herhaalrecept is binnen een paar uur geregeld. En een afspraak is zo gemaakt, vaak kunnen ze dezelfde week al komen en als het moet dezelfde dag. In Rijnstate had je wachttijden van wel drie maanden. Ik hoor ook van ouders en kinderen dat ze het hier zo knus vinden, de wachtruimte bijvoorbeeld voelt als een huiskamer. We hebben hier geen witte, steriele gangen en muren. En we lopen hier gewoon in blouse met spijkerboek. Dat maakt het allemaal laagdrempelig. Wij zijn de eerste in Nederland die dit zo doen. Ik word regelmatig gebeld, omdat andere steden deze aanpak willen overnemen.”

'Juiste Zorg op de Juiste Plek' "TOP voor kinderen is een mooi voorbeeld van de Juiste Zorg op de Juiste Plek. De kinderen worden er goed geholpen, dicht bij huis en in een prettige, kindvriendelijke omgeving. Menzis ondersteunt dit initiatief van harte. We hebben TOP voor kinderen mede mogelijk gemaakt en vergoeden de behandeling in dit centrum. We zien het als een goede manier om minder complexe zorg te verplaatsen naar een gespecialiseerd centrum 'in de eerste lijn' met een actieve rol van de huisarts. Zo is er in het ziekenhuis nu ook meer tijd voor kinderen met complexe problemen met maag, darm, lever of urinewegen. Bovendien kan TOP voor kinderen de zorg goedkoper leveren, omdat ze minder kosten hebben. Dit helpt de zorg in Nederland betaalbaar en toegankelijk te houden." Thomas Winter projectmanager Menzis

 

‘Ze luisteren echt naar Sam’                “Sam kreeg vorig jaar last van buikpijn. Zo hevig dat hij niet eens mee naar Vitesse wilde. Ik dacht aan een blindedarmontsteking. Bij de huisartsenpost konden ze dat uitsluiten, maar ik moest het wel in de gaten houden. De pijn bleef, dus gingen we naar de huisarts. Die schreef Macrogol voor, vezelpoeder. Maar dat hielp niet, waarna de huisarts een verwijzing gaf voor TOP. Ik kende het niet. Zou Sam wel de juiste zorg krijgen? Wordt het wel vergoed? Maar mijn twijfels waren snel weg. Ze werken met een kinderarts van Rijnstate en met de verzekering zat het ook goed. We konden snel terecht. Eerst hadden we een gesprek met Marleen, de urotherapeut. Daarna kwam Eveline, de kinderarts, erbij. Ze zagen dat Sam een verstopping had en dat zijn darm daardoor was uitgerekt. Hij kreeg opnieuw Macrogol voorgeschreven, in een hogere dosering; zo veel dat zelfs de apotheek belde om te vragen of het wel klopte. Het werkte!” “De oorzaak van Sams darmproblemen? Deels voeding, deels mentaal. We kregen advies over wat en hoeveel Sam het beste kan eten en drinken. Ook stelden ze hypnotherapie voor. Dat zag Sam niet zitten, maar ik vind het goed dat ze ook buiten de kaders kijken. Ons initiatief om naar een osteopaat te gaan, vonden ze prima. Bij TOP luisteren ze écht naar Sam en leggen ze alles begrijpelijk uit zonder dat het kinderachtig wordt. Ook de begeleiding is goed, tussendoor bellen ze. Het is ook fijn dat je altijd met dezelfde mensen te maken hebt.” Heleen de Wit moeder van Sam (11)

 

‘Ik was droog vannacht!’ “Overdag plassen vond Jacob zonde van z’n tijd. Dus deed hij dat ’s nachts – in zijn bed. We hebben van alles geprobeerd om hem zindelijk te krijgen, maar hij kreeg er juist aversie tegen. En hij vond: er zijn toch luiers, dus waarom overdag plassen? Van een vriendin hoorden we over TOP. Jacob vond dat best spannend, maar wilde ook dat het anders werd. Van onze huisarts kregen we een verwijzing en al vrij snel konden we terecht in Zevenaar – een fijne plek. Marleen, onze coach, legde eerst uit hoe je poep- en plasfabriek eigenlijk werkt. En dat je je bewust moet worden van wat erin en eruit gaat. Hoeveel drink en eet je? Hoe vaak plas en poep je? En hoe ziet dat eruit? Dit moesten we twee weken bijhouden.”  “Dankzij Marleens tips ging het stapje voor stapje beter. Jacob kreeg van ons een trilhorloge, dat hem herinnert om te plassen. Het is nog niet perfect, maar we weten precies waaraan dat ligt. En we zijn blij met alles wat we wél hebben bereikt. Jacob is apetrots. Hij heeft geen luier meer aan ’s nachts. Elke ochtend komt hij vertellen ‘Ik was droog vannacht!’” Moniek Verstraelen moeder van Jacob (9)