Volle maan = slecht slapen?

Op politiebureaus en in psychiatrische klinieken hoort u tijdens een drukke nacht nog wel eens: ‘Het is zeker weer volle maan’. Dan zouden kwetsbare mensen lastiger zijn en criminelen actiever. Dat we menen dat de maan van invloed op ons is, is op zich niet zo ver gezocht. De maan regelt immers de getijden van eb en vloed. Daar is niets mysterieus aan, het heeft te maken met de aantrekkingskracht (zwaartekracht) tussen de maan en de watermassa van de zeeën en oceanen.

Wat doet volle maan met u

Waarom zouden wij mensen ook niet reageren als die mooie bol helder aan de hemel staat? Vooral bij een maansverduistering of een supermaan (waarbij de maan door de astronomische positie vanaf de aarde groter lijkt) is er extra veel aandacht voor de invloed die de maan op ons zou hebben. Toch lukt het wetenschappers niet echt om te bewijzen dat zo’n effect er is. Er worden niet méér misdaden gepleegd en mensen worden ook niet ‘gek’.

Volle maan en slecht slapen

Ook hoort u nogal eens dat mensen tijdens volle maan slechter slapen. Dat werd in 2013 bevestigd door biologen van de Universiteit van Basel. Ze volgden 33 proefpersonen en concludeerden dat deze met volle maan minder makkelijk in slaap vielen (5 minuten later), dan tijdens andere nachten. Ook sliepen ze gemiddeld 20 minuten korter. Dat onderbouwden ze met EEGs (een methode om hersenactiviteit te meten) en ze zagen ook dat proefpersonen minder melatonine (slaaphormoon) produceerden.

Verwachting van de volle maan

Op zich zou dat goed te verklaren zijn uit het feit dat het bij volle maan ’s nachts minder donker is (door het licht van de maan). Als gevolg daarvan zou het lichaam minder melatonine aanmaken. Onderzoekers van de Universiteit van Nijmegen meenden echter dat het onderzoek niet zorgvuldig genoeg was gedaan en geen rekening had gehouden met de leeftijd van de deelnemers. Dat mensen zich herkennen in het resultaat zou komen omdat we een bepaalde verwachting hebben van de volle maan. Als we dan slecht slapen, en we zien dat het volle maan is, zeggen we: ziet u wel, het is volle maan! Als we in andere nachten wakker liggen, kennen we daar veel minder betekenis aan toe, maar het gebeurt waarschijnlijk net zo vaak of net zo weinig als tijdens volle maan. De wetenschappers zijn het dus niet eens. Maar zelfs als de Zwitserse wetenschappers gelijk hebben, is het effect niet erg groot.

Volle maan en geboorte

Tijdens volle maan zouden ook meer kinderen geboren worden. Omdat van grote aantallen kinderen hun geboortedatum en -tijd bekend is, valt deze stelling goed te onderzoeken. Twee Amerikaanse astronomen deden in 1998 een poging aan de hand van de gegevens van 50 miljoen geboortes die in de VS hadden plaatsgevonden. Verrassend genoeg vonden geboortes niet zozeer vaker plaats bij volle maan, maar juist 7 dagen vóór volle maan. Bij volle maan lag het aantal geboortes weer op het gemiddelde, 7 dagen erna was sprake van een dipje. Het ging om een zeer bescheiden effect. Volgens wetenschappers die de studie bekritiseerden, was het alleen maar ‘ruis’.

Gevoelig voor licht?

Mocht u toch wakker liggen van de volle maan, dan is het misschien een idee om een slaapmasker te dragen of goede, verduisterende gordijnen aan te brengen in uw slaapkamer. Misschien bent u een lichte slaper, die wat gevoeliger is voor licht en zorgt u op die manier toch voor een goede nachtrust. 
________________________________________________________________ 

Curr Biol. 2013 Aug 5;23(15):1485-8. Evidence that the lunar cycle influences human sleep.

Endocr Regul. 2013 Jul;47(3):121-2.Do lunar phases influence menstruation? A year-long retrospective study.

Nativity and the Moon: Do Birthrates Depend on the Phase of the Moon ? Caton, D. B.;  Wheatley, P. A. International Amateur-Professional Photoelectric Photometry Communication, No. 74, p.50, December 1998