Er is veel te doen over palliatieve zorg. Volgens berichten in de media zouden zorgverzekeraars niet willen dat patiënten thuis sterven en aanbieders in de palliatieve zorg zouden met omzetplafonds en doelmatigheidseisen worden geconfronteerd. Leden van Menzis kunnen, als zij daarvoor kiezen, thuis sterven. Helaas zien we steeds meer plekken waar er onvoldoende zorgmedewerkers zijn om de zorg te organiseren. Dit is de realiteit, en daarom wordt er steeds vaker een beroep gedaan op naasten of bijvoorbeeld een hospice.
Wat is palliatieve zorg?
Het is niet voor iedereen duidelijk wat het onderscheid is tussen palliatieve zorg of terminale zorg. We leggen het uit vanuit de verschillende zorgwetten en gebruiken de uitleg van de beroepsgroepen (bron: Palliatieve zorg - Palliaweb)
Palliatieve zorg is zorg die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening of kwetsbaarheid (denk dan bijvoorbeeld aan een ongeneeslijke vorm van kanker, dementie, COPD of hartfalen), door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en een zorgvuldige beoordeling en behandeling van problemen van fysieke, psychische, sociale en spirituele aard. Gedurende het verloop van de ziekte heeft palliatieve zorg oog voor het behoud van autonomie, toegang tot informatie en keuzemogelijkheden.
Terminale zorg is de zorg voor mensen waarbij het overlijden op korte termijn verwacht wordt. Denk aan dagen tot weken, tot maximaal enkele maanden.
Dit verschil is voornamelijk belangrijk vanwege de organisatie en financiering van terminale zorg. Zo is een opname in een hospice vaak alleen mogelijk in de terminale fase. En vergoeding van intensieve thuiszorg door de zorgverzekeraar is ook alleen aan de orde in de terminale fase. Wanneer de verwachting is dat iemand langere tijd intensieve zorg nodig heeft, gaat men over naar de Wet Langdurige zorg (Wlz), bij een korte levensverwachting niet.
Meer vraag naar palliatieve zorg
We worden met elkaar gelukkig steeds ouder, en daardoor hebben we ook steeds meer zorg nodig, dit geldt ook voor palliatieve zorg. Tegelijkertijd is er sprake van schaarste aan zorgmedewerkers. Als samenleving zijn we daar nog niet op ingericht. Dit zijn twee uitdagingen die lastig samengaan en die vragen om oplossingen. Een tekort aan zorg is ook een maatschappelijk en ethisch vraagstuk; waar zetten we ons schaarse personeel in? Welke keuzes maken we om zorg toegankelijk te houden voor mensen in de palliatief terminale fase van hun leven, maar ook in alle levensfasen daarvoor? Dat zijn lastige vragen voor patiënten, voor zorgaanbieders en voor zorgverzekeraars.
Menzis gaat coulant om met omzetplafonds en doelmatigheidsafspraken
Menzis maakt met gecontracteerde zorgaanbieders vooraf afspraken over de zorg aan onze leden. Deze afspraken helpen om de zorg betaalbaar, van hoge kwaliteit en toegankelijk te houden. In de berichten in de media gaat het over doelmatigheidseisen en budgetplafonds. We vinden het belangrijk om het onderscheid te maken.
Sinds 2022 gaat Menzis coulant om met budgetplafonds (een maximumbudget voor een zorgaanbieder gebaseerd op de verwachte zorgvraag). Ondanks dat deze ruimte er is, blijkt het in de praktijk toch onzekerheid te geven voor de aanbieders. Daarom brengen we nogmaals onder de aandacht dat die ruimte er is. In 2026 maken we het makkelijker door palliatief terminale zorg buiten het omzetplafond te houden.
Bij het aangaan van een contract maken we doelmatigheidsafspraken met gecontracteerde aanbieders. Dit betekent dat we samen kijken naar hoe we de beschikbare middelen het beste kunnen gebruiken om de zorgbehoeften van al onze verzekerden te vervullen. De wijkverpleegkundige speelt hierbij een cruciale rol door de zorgbehoefte van elke individuele patiënt vast te stellen. Op basis van haar professionele beoordeling wordt bepaald welke zorg nodig is.
In enkele gevallen wordt de palliatieve zorg geboden door aanbieders waar we geen contract mee hebben afgesloten. Wanneer verzekerden daar gebruik van maken, vragen we dat hier vooraf toestemming wordt gevraagd. Van belang bij zo'n aanvraag is, dat deze volledig en juist is, zodat we snel en goed kunnen beoordelen of de zorg die wordt aangevraagd voldoet aan de richtlijnen van de beroepsgroep.
Tijdig nadenken over uw zorgwensen bij naderend levenseinde
Bij Menzis vinden we het belangrijk om, zelfs als het lijkt of er veel misgaat, een genuanceerd geluid te laten horen. Veel professionals werken met grote inspanning om kwalitatief goede zorg in de laatste levensfase te bieden, ondanks alle uitdagingen. Acute situaties, waarin op korte termijn intensieve zorg georganiseerd moet worden, zijn waarschijnlijk niet helemaal te vermijden, maar we blijven professionals ondersteunen ook in lastige situaties maatwerk te organiseren.
Zorgverleners zetten steeds meer in op proactieve zorgplanning waarbij de huisarts en de wijkverpleegkundige het gesprek voeren over de wensen van een persoon (soms nog geen patiënt) voor later. Dat gaat niet alleen over medische behandelwensen, maar ook over wonen en op wie men een beroep kan doen als men minder zelfredzaam wordt. Door heel Nederland zijn Netwerken Palliatieve Zorg actief, die naast informatie over palliatieve zorg, ook proactieve zorgplanning onder de aandacht brengen en bespreekbaar maken. Het netwerk in Twente heeft bijvoorbeeld mooie hulpmiddelen ontwikkeld die hierbij ondersteunen, zoals een informatiefilm en een wensenboekje. Deze hulpmiddelen helpen ook om het onderwerp binnen de familie bespreekbaar te maken, nog voor er sprake is van professionele zorg.