Laatst opende een podcast hiermee: ‘Ik begin met de simpele vraag: hoe gaat het met je?’ Wat volgde, was een mooi en persoonlijk antwoord. Geraakt door een eerder gesprek met een verzekerde vroeg ik mezelf gelijk af: is dat ‘hoe gaat het met je’ wel zo simpel te beantwoorden? En hoe eerlijk doen we dat? Vragen we het niet vaak uit gewoonte? En durven we de vraag óók te stellen als het niet goed gaat met iemand?
Echt gesprek
De verzekerde aan wie ik moest terugdenken, had pas te horen gekregen dat hij ongeneeslijk ziek is. Een totaal onverwachte diagnose in een toch al heftige periode. Zijn partner revalideerde namelijk net van een herseninfarct. Samen waren ze volop bezig om te leren omgaan met de blijvende gevolgen van het infarct.
Een onzekere toekomst begint nu dubbelop voor beiden. Vol bewondering beluisterde ik zijn energie in het regelen van de noodzakelijke dingen; voor zowel zijn partner als zichzelf. Van wijkverpleging en aanpassingen in huis tot de juiste hulpmiddelen. De regelmodus staat volledig aan bij meneer. Ik dacht mee in al zijn praktische vragen. Maar we raakten pas écht in gesprek, nadat ik hem vroeg hoe het met hem gaat.
Eenzaam zonder vragen
‘Weet je dat je een van de eersten bent, die dit aan mij vraagt?’ In eerste instantie schrok ik hiervan, maar het riep ook mijn nieuwsgierigheid op. Dus ik besloot wat door te vragen: ‘Heeft u mensen in uw omgeving met wie u kunt praten? Of misschien een zorgverlener, zoals de huisarts?’
Hij vertelde me dat het lijkt alsof niemand durft te vragen hoe het gaat. En dat de drempel te hoog is om er zelf over te beginnen. Het maakt hem soms best eenzaam. Vooral in deze (corona)tijd, waarin hij toch al minder mensen ziet.
Welkome zucht
Het is geen opzichzelfstaand verhaal. Ik merk vaker dat mensen de ‘hoe gaat het’-vraag niet gesteld krijgen, en daardoor ook niet stilstaan bij hoe ze zich voelen. Ze vragen mij de functionele dingen over bijvoorbeeld nazorg na een operatie, of over wachttijden. Als ik vervolgens informeer hoe de afgelopen periode voor hen is geweest, hoor ik regelmatig heftige verhalen. En als ik dan aangeef dat er wel heel veel is gebeurd in korte tijd, klinkt er vaak een diepe zucht: ‘Ja, daar heb je wel gelijk in.’
Aandacht voor achtbaan
Een soortgelijke zucht slaakte onlangs een moeder die voor haar dochter zorg probeerde te regelen. Voor de dochter was een crisisopname nodig, en daardoor kwam er opeens van alles op de moeder af. De hulpverlening nam haar veel werk en zorgen uit handen. Maar de nazorg bleek lastiger te organiseren.
Ze belde met onze afdeling Zorgadvies en vroeg mij om raad. Voordat ik met haar door de mogelijkheden heen liep, nam ik even de tijd voor haar situatie. Een momentje voor haar om in te zien dat het heftig is: ‘We zijn supergoed opgevangen, maar wat een rollercoaster. Dit hakt er wel in bij ons als familie.’
Zelf kiezen
Bij sommige mensen lijkt alle tegenslag tegelijkertijd op het bordje te komen. En dan is het best lastig om hen te vragen hoe het gaat. Want, nee, natuurlijk gaat het niet goed. Dat kun je op je vingers natellen. Maar is de vraag niet makkelijker te stellen als je wéét dat zij zich er minder eenzaam en geïsoleerd door voelen? Het geeft hen in elk geval de ruimte om zelf te kiezen of én hoe eerlijk ze de vraag beantwoorden.
How do I feel at the end of the day?
(Are you sad 'cause you're on your own?)
I tell you I don't even say it no more.
(Get by with a little help from my friends)
Gonna get by with my friends
(Get high with a little help from my friends)
Yeah, yeah, yeah I'm gonna try
(Try with a little help from my friends)
Keep on getting high oh, oh
(Ooh, ooh, ooh)
Joe cocker - With a little help from my friends