Overgangsklachten herkennen

Vrouwen in de overgang hebben vaak last van de bekende ‘kwaaltjes’ als opvliegers en nachtzweten. Maar er zijn ook klachten die u misschien niet snel zou toeschrijven aan de overgang, zoals angst, onzekerheid en concentratieproblemen. Als u uw klachten erkent, serieus neemt en er misschien wel wat aan doet, dan kan deze periode een stuk aangenamer zijn.

De overgang is de periode waarbij de vruchtbaarheid van een vrouw wordt afgebouwd. Het is de periode rond de laatste menstruatie. De voorraad eicellen in de eierstokken raken op, waardoor in eerste instantie de menstruaties gaan veranderen en veranderingen in de hormoonhuishouding optreden. Aan de ene kant is het een lichamelijke verandering, van vruchtbaar naar onvruchtbaar. Aan de andere kant is er sprake van een psychische verandering.

De overgang herkennen
Nicole Elshof, specialiste Care for Women: “Bij de meeste vrouwen begint de overgang tussen de 45 en 55 jaar. De overgang duurt gemiddeld tussen de 2 en 7 jaar, maar dit kan ook veel korter of langer zijn. Ook zijn er vrouwen die om verschillende redenen vervroegd in de overgang komen. Al ver voor de laatste menstruatie kunnen vrouwen symptomen van de overgang hebben en klachten ervaren. Als vrouwen nog menstrueren, worden klachten vaak niet goed herkend als overgangsklachten. De meeste van de overgangsklachten als nachtzweten en opvliegers herken je waarschijnlijk wel. Maar er zijn ook klachten die u misschien niet snel zou toeschrijven aan de overgang. Een greep uit deze klachten: concentratieproblemen, onzekerheid, spier- en gewrichtspijnen, angstig worden, gewichtstoename, hoofdpijn, haaruitval, schommelingen in uw libido, somberheid en slecht slapen.”

Veranderingen in de hersenen
De hormonale schommelingen tijdens de overgang hebben een groot effect op de processen in uw hersenen die verantwoordelijk zijn voor uw geheugen en concentratievermogen. Ook kunnen stress, spanningen, slecht slapen en vermoeidheid de oorzaak zijn van concentratieverlies in de overgang, of dit verergeren. Daarnaast kunnen de hormonale schommelingen effect hebben op uw libido. Na de overgang beschikt uw lichaam relatief over meer testosteron (mannelijk hormoon), waardoor de lust vaak weer toeneemt. 

Stemmingswisselingen en somberheid
Vrouwen in de overgang kunnen het gevoel hebben geen grip te hebben op hun stemming. Van het ene op het andere moment slaat uw goede humeur om en het lijkt alsof u geen controle meer hebt over uw emoties. Dit is niet alleen lastig voor uzelf, maar ook voor uw omgeving. Stemmingswisselingen kunnen leiden tot veelvuldige ruzies thuis en op uw werk. De wisselingen in uw humeur worden veroorzaakt door het wisselen van de hormoonspiegels in het lichaam; ze hebben dus vaak een lichamelijke oorzaak. Onderzoek heeft aangetoond dat schommelingen in de hormoonspiegels ook schommelingen geven in de spiegels van het gelukshormoon serotonine in de hersenen.
Petra Windmeijer, orthopedagoog en GGZ preventiespecialist: “Tijdens de overgang hebben vrouwen een verhoogde gevoeligheid voor het ontwikkelen van depressieve klachten. Dit wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren. Hormonale veranderingen kunnen verschillende psychische en lichamelijke klachten veroorzaken. Je beseft dat je ouder wordt en dat er een einde aan je vruchtbare periode komt. Dit in combinatie met mogelijk andere ingrijpende veranderingen, zoals zieke ouder(s) of kinderen die uit huis gaan, kan de kans op het ontwikkelen van depressieve gevoelens doen toenemen.”

Tragere stofwisseling
In de overgang kunnen vrouwen wel vijf tot tien kilo aankomen. Dit is onder andere te verklaren doordat er in het vetweefsel ook het hormoon oestrogeen wordt aangemaakt. Door de overgang is er minder oestrogeen beschikbaar uit de eierstokken, waardoor het lichaam meer vet gaat vasthouden om het tekort aan oestrogeen tegen te gaan. Tegelijkertijd wordt de stofwisseling trager, waardoor u minder calorieën nodig hebt. Zelfs als u niet aankomt, verandert uw lichaam. Vet gaat zich nu voornamelijk bij uw borsten, taille en buik ophopen.

In gesprek gaan
Vrouwen zijn vaak gewend om gewoon door te gaan. Ze weten dat de overgang er op een gegeven moment aankomt, maar schenken er weinig aandacht aan in de hoop dat het vanzelf weer overgaat. Uiteindelijk is dat ook zo, maar de overgang kan een stuk aangenamer zijn als u uw klachten erkent, serieus neemt en er misschien wel wat aan doet. Windmeijer: “De overgang kan een grote impact op jou en je relaties hebben. Vergeetachtigheid en stemmingswisselingen kunnen door bijvoorbeeld je partner, kinderen, vriendinnen en collega’s verkeerd begrepen worden als ze niet weten dat je in de overgang bent. Daarom is het goed om de overgang te bespreken.”