Stoppen met roken: waarom lukt het niet?

Waarom kan de één van de ene op de andere dag de knop omzetten en stoppen met roken en komt de ander er na diverse pogingen maar niet vanaf? En wat geeft de grootste slagingskans? 

Hoewel het totale aantal mensen dat in Nederland rookt sinds 2015 gestaag daalt, is roken nog steeds een ernstige verslaving. Zo’n 3,5 miljoen Nederlanders rookt. Bijna een derde probeert elk jaar te stoppen. Van de mensen die dat op eigen houtje doen, slaagt 10%. Met hulp is dat ongeveer 2 tot 4 keer zoveel. Zo’n 90% van de rookverslaafden wil stopt omwille van de gezondheid. En terecht. Gemiddeld leven rokers zo’n 7 jaar korter dan niet-rokers en overlijden jaarlijks 20.000 mensen aan de gevolgen ervan. Gelukkig bent u nooit te oud om te stoppen. Als u vóór uw 35ste stopt, heeft u een vergelijkbare levensverwachting als iemand die nooit heeft gerookt en van rokers die rond hun 50ste stoppen halveert het sterfterisico.

Stressroker

Maarten (42) is een van die rokers die wel zou willen stoppen, maar wie het niet lukt. Maarten: “Accupunctuur, nicotinepleisters, medicijnen via de huisarts, ik heb alles geprobeerd, maar niets heeft tot nu toe geholpen. Ik ben naast een gezelligheidsroker ook een stressroker. Ik heb een drukke en verantwoordelijke baan en roken is voor mij een uitlaatklep als ik gespannen ben. Binnenkort neem ik een sabbatical en ga ik een jaar niets doen. Ik hoop dan de rust en tijd te vinden om van mijn verslaving af te komen.”

Hoe jonger, hoe lastiger

Het Trimbos geeft voorlichting aan publiek en professionals over stoppen met roken en ondersteunt zorgverleners met bewezen effectieve interventies bij het begeleiden van mensen die willen stoppen met roken of al gestopt zijn. Monique: “Waarom het voor de een  lastiger is om te stoppen dan voor de ander is niet zo eenduidig. Wel lijkt het erop dat hoe jonger je bent begonnen, hoe lastiger het is om te stoppen. Op jonge leeftijd raak je sneller verslaafd, doordat bij roken een verandering plaatsvindt in de hersenen. Dit maakt het moeilijker om van deze verslaving af te komen.” Jongeren kunnen al snel symptomen van nicotineafhankelijkheid ontwikkelen, zelfs na een korte of onregelmatige periode van roken. Ook hebben ze vaak meer moeite om te stoppen omdat ze minder gemotiveerd zijn. Andere rokers waarvoor het stoppen vaak lastiger is, zijn mensen die – bijvoorbeeld door sociale of financiële problemen – veel stress ervaren.

Met vallen en opstaan

De hoeveelheid sigaretten heeft volgens Monique minder invloed dan hoe lang mensen al roken. Er zijn mensen die heel veel hebben gerookt en in korte tijd helemaal stoppen en er zijn rokers die maar niet van die 1 à 2 sigaretten per dag afkomen. Monique: “Stoppen met roken is iets wat je moet leren met vallen en opstaan.” Veel mensen die bezig zijn om ervan af te komen en dan toch een sigaret roken, gooien er gelijk het bijltje bij neer. “Zonde! Kinderen die leren fietsen en vallen, staan toch ook weer op? Roken is vaak een lang stopproces, waarbij je leert van iedere poging. Je hebt vaak meerdere pogingen nodig om definitief te kunnen stoppen.”

Moeilijke momenten

Als u een trekje van een sigaret neemt, zorgt de nicotine ervoor dat er binnen 7 tot 10 seconden dopamine in de hersenen wordt aangemaakt. Dat geeft een prettig gevoel. Omdat deze reactie zo snel optreedt, ervaar je het als een beloning voor het roken. Na een poosje zakt de dopaminespiegel en voelt u zich minder goed tot u weer gaat roken. Naast een lichamelijke verslaving is roken – zeker als u het lang heeft gedaan - een ritueel. Voor mensen die altijd bij hun eerste kop koffie of na het eten een sigaret rookten, zijn dat moeilijke momenten. Monique: “Als je vastbesloten bent om te gaan stoppen, doe je er goed aan om al van tevoren te bedenken wat je op die lastige momenten gaat doen.”

Grotere slagingskans

Hoe komt u ervan af? Het Trimbos-instituut gelooft alleen in wetenschappelijk bewezen methoden, zoals gedragsmatige begeleiding door een coach eventueel aangevuld met nicotinevervangers of receptmedicatie. “Wij hebben een stoplijn, als mensen bellen, kijken onze specialisten welke hulp het best bij iemand past. Hoewel er altijd mensen zijn die het lukt om op eigen kracht te stoppen, verviervoudig je de kans als je naast gesprekken met een goede coach ook medicijnen of nicotinepleisters of -kauwgom gebruikt. Door nicotinevervangers te gebruiken stop je stapsgewijs, doordat je eerst het ritueel afbouwt en daarna pas de nicotine. Uiteindelijk kan iedereen stoppen, er zijn maar heel weinig mensen die het echt niet lukt. Het moet alleen wel hét moment zijn en de roker moet het zelf écht willen", aldus Monique.