Diverse gemeenten en zorgverzekeraar Menzis maken de slag van zorg naar gezondheid. Alleen door traditionele zorgstructuren te ontstijgen kan de forse toename van chronische ziekten worden gekeerd.
Leefstijlinterventies en lokale samenwerkingen zijn daarbij cruciaal. Staatssecretaris Paul Blokhuis (onder meer preventie bij VWS) sprak vandaag over dit onderwerp met Menzis: “Het gaat daarbij om duurzaam financieren en organiseren.” Het tempo van deze transitie moet flink omhoog. Dat bleek ook tijdens de derde Preventiedag van Menzis eind vorige week in Apeldoorn. Bas van de Goor gaf daar een tekenend voorbeeld: “Tweënveertig procent van de leefstijlinterventies geneest diabetes type 2! Vergelijk dat met het percentage medicijnen dat hetzelfde doet: nul procent!”
Naast 33 gemeenten waren de wetenschap, zorgaanbieders, VWS, toezichthouders en leefstijlorganisaties vertegenwoordigd op de Preventiedag. Menzis investeert de komende periode circa 12 miljoen euro in preventie en leefkracht via het opschalen van bewezen interventies in de regio, en via het SamenGezond programma.
Urgent probleem vereist handelen
Diverse onderzoeken en prognoses laten geen rooskleurig beeld zien van de toename van leefstijl gerelateerde aandoeningen. Het RIVM becijferde in 2018 bijvoorbeeld dat het aantal volwassenen met overgewicht stijgt van 49% in 2015 naar 62% in 2040. Hetzelfde rapport voorspelt dat de verhouding volwassenen met één of meer chronische aandoeningen stijgt van 50% in 2015 tot 54% in 2040. Dit tij moet keren, volgens Menzis-directeur Gijs Rotteveel: “Alleen wanneer het de overheid, zorgaanbieders, zorgverzekeraars én burgers lukt om preventie en leefstijl in de gehele zorgketen een plek te geven, kunnen we de explosieve toename van chronische ziekten een halt toeroepen.”
Staatssecretaris wil preventiesymposium
Staatssecretaris Blokhuis: “Naar aanleiding van dit bezoek kan ik concluderen dat gemeenten en verzekeraars elkaar steeds beter weten te vinden als het gaat om preventie in de zorg. Menzis geeft daarbij het goede voorbeeld. Super om te zien dat zijn hier met zoveel enthousiasme serieus werk van maken.” De staatssecretaris deed daarbij het voorstel in het najaar een preventiesymposium te organiseren met betrokken partijen, zoals: gemeenten, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, ervaringsdeskundigen en patiënten. Tijdens het symposium zal duurzaam financieren en duurzaam organiseren centraal staan want de hoofdvraag is: “Hoe kunnen we er gezamenlijk voor zorgen dat alle partijen elkaar weten te vinden?” Menzis heeft aangeboden graag mee te willen denken in de opzet van het symposium.
Recente inzichten
In mei liet een alliantie van wetenschappers, artsen en economen weten dat er door inzet op leefstijl miljarden in de zorg zijn te besparen. De financiële urgentie is één aspect, maar de kwaliteit van leven en toename van leefkracht is een minstens zo belangrijke reden om preventie te omarmen. Gezondheidseconoom Jochen Mierau van de Rijksuniversiteit Groningen wees in zijn presentatie op verschillen in gezondheid binnen diverse categorieën van Sociaal Economische Score (SES) op wijkniveau. Hij prikkelde de zaal door de vraag te verleggen van ‘waarom hebben mensen met een lage SES gemiddeld genomen een slechtere gezondheid’ naar ‘waarom doen sommige mensen met een lage SES score het juist zo goed op het gebied van gezondheid’. Carl Verheijen pakte hierop door en deelde een aantal verwonderingen over de regie op gezondheid in regionale context. Als directeur kennis en innovatie bij de Noaber Foundation heeft hij een scherpe visie op de hobbels die optreden bij samenwerking rondom preventie, en kwam hij met voorstellen om die barrières te doorbreken.
Regionale, lokale en landelijke allianties
Menzis werkt samen met deskundigen en met organisaties zoals de Aletta Jacobs School of Public Health, de Bas van de Goor Foundation, Institute for Positive Health en de Noaber Foundation aan de nadere wetenschappelijke onderbouwing van de invloed van preventie op gezondheidskosten en de kwaliteit van leven. Zo blijken wandelinterventies niet enkel diabetes, maar ook depressie en eenzaamheid effectief te bestrijden: binnen een groep deelnemers had 23% een indicatie voor depressie, na de Nationale Diabetes Challenge was dat nog maar 13%. “Maar in de tussentijd is actie nodig,” aldus Rotteveel. “Daarom investeren wij samen met nationale, regionale én lokale partners in projecten die impact hebben. Zodat de beweging van zorg naar gezondheid gemaakt wordt, zo dicht mogelijk in de eigen omgeving.”
Voorbeelden preventieprojecten
Er zijn steeds meer preventieprojecten voor diverse doelgroepen. Een paar voorbeelden uit de regio’s van Menzis: 100 gezinnenaanpak in Enschede, diverse leefstijlinterventies, het ‘Kansrijke start’ programma over de eerste 1000 cruciale dagen van een kind, Special Heroes, Gezond Onderweg (GO!), Sporten op Rezappt, de Nationale Diabetes Challenge in Tiel en Den Haag, en Herstelcirkel in de Wijk. Ook is de inzet van de huisarts essentieel: leefstijlverandering moet steeds vaker in de spreekkamer beginnen. SamenGezond is gratis voor iedereen in Nederland beschikbaar om te helpen bij een gezonde leefstijl.