In een publicatie van het Algemeen Dagblad van 18 januari geeft Menzis CEO Ruben Wenselaar zijn visie op de gezondheidszorg. In dit stuk voegen we graag concrete voorbeelden toe van die visie.
De zorg in Nederland is van uitstekend niveau en qua toegang tot goede zorg doen wij het internationaal uitstekend. Maar aan die hoogwaardige zorg hangt een stevig prijskaartje. "De zorgkosten in Nederland stijgen harder dan de economische groei", aldus Wenselaar in het AD. Zorg begint andere belangrijke uitgaven, zoals voor onderwijs en sociale zekerheid, te verdringen. Ook in de eigen portemonnee merken we steeds meer de druk van zorgkosten. Dat is een probleem, want we hebben een solidair stelsel waarin we gezamenlijk de zorg voor elkaar betalen. Daar moet draagvlak voor blijven.
De toegang tot goede zorg in Nederland voor iedereen - ongeacht inkomen, leeftijd of gezondheid - is een groot goed. Om die toegankelijkheid én de betaalbaarheid van zorg te behouden, moeten zaken anders. De zorg moet anders worden georganiseerd en daarbij is niet alleen de politiek aan zet. Ook zorgverzekeraars hebben daar een belangrijke rol te spelen. We moeten er bijvoorbeeld aan wennen dat zorg steeds vaker op een andere plek wordt geleverd, dichter bij huis als dat kan, digitaal waar mogelijk en specialistische kennis en complexe ingrepen geconcentreerd in het ziekenhuis. Zo hoeven veel chronische patiënten allang niet meer steeds naar het ziekenhuis voor controles; ze kunnen thuis zelf metingen doen. Of je ziet een specialist bij een huisartsenpraktijk voor onderzoek in plaats van in het ziekenhuis.
Die omzwaai naar een andere inrichting van het zorglandschap is al ingezet, maar zal de komende jaren moeten versnellen. Hieronder concrete voorbeelden van hoe Menzis dit als zorgverzekeraar doet, samen met belangrijke partners zoals gemeenten, ziekenhuizen, andere zorgaanbieders maar ook nieuwe organisaties die met innovaties in de zorg komen. Dikwijls beginnen dit soort verbeteringen klein, in de regio, maar zullen ze worden opgeschaald naar de rest van het land.
De juiste zorg op de juiste plek
Een van de manieren om zorg anders in te richten en daarmee dure en onnodige zorg te voorkomen is een goede samenwerking tussen specialist en huisarts. Door kennis van de specialist te delen met de huisarts worden onnodige verwijzingen naar het ziekenhuis voorkomen. Dit doen we door initiatieven te financieren, waarbij de specialist voor een bepaalde periode langsgaat bij de huisartsenpraktijk en daar patiënten ziet. De huisarts leert van de specialist en de patiënt blijft een onnodige reis naar het ziekenhuis bespaart. Er zijn meer voorbeelden van anders denken over op welke plek bepaalde zorg wordt verleend. Hier een aantal concrete gevallen:
- Echografie
Voor een echo niet naar het ziekenhuis, maar naar de huisarts. Dat wordt voor steeds meer mensen mogelijk. Vanaf 2018 is de pilot zoekboekzorg.nl uitgebreid naar nog meer huisartsenprakijken. De Haagse ziekenhuizen HAGA en HMC en zorgverzekeraars Menzis en CZ hebben voor deze pilot de krachten gebundeld.
- Cardiologie
Dankzij een maandelijks bezoek van een cardioloog van Haaglanden Medisch Centrum aan de huisarts, halveert het aantal patiënten met hartproblemen dat door de huisarts wordt doorgestuurd naar het ziekenhuis. Patiënten zijn hiermee verzekerd van kwalitatief goede zorg en worden sneller geholpen. Dat versterkt de leefkracht van de patiënt.
- Dermatologie
Eens in de twee weken onderzoekt dermatoloog Peter Arnold uit Ziekenhuis Gelderse Vallei, patiënten met mogelijk (een voorstadium van) huidkanker samen en bij de huisarts. Patiënten krijgen hierdoor goede zorg dichtbij huis en de huisarts krijgt handvatten om onderscheid te maken tussen huidafwijkingen die wel of niet behandeld moeten worden door de dermatoloog.
- Oogzorg
Waar vroeger patiënten met oogheelkundige problemen werden doorgestuurd naar het ziekenhuis, hebben huisartsen in Twente sinds augustus 2017 de mogelijkheid om advies in te winnen bij optometristen. In bijna 80% van de gevallen van de minder complexe zorgvragen kan de huisarts, met hulp van de optometrist, zelf de problemen verhelpen. Meer dan 2.000 patiënten zijn inmiddels doorverwezen.
Controles en onderzoek thuis in plaats van in het ziekenhuis
De huidige technologie maakt het mogelijk om meer met elkaar te delen op afstand. Patiënten doen thuis hun metingen, geven deze digitaal door en nemen via beeldbellen met de arts de resultaten door. Dit scheelt veel ritjes naar het ziekenhuis voor de patiënt. Hieronder enkele voorbeelden van initiatieven.
- CopD in beeld
Patiënten met chronische longaandoeningen hoeven minder vaak hun huis uit voor behandelingen en krijgen meer grip op hun ziekteproces. Ze meten zelf hun waarden en voeren die in op een app op de Ipad. Op afstand controleren verpleegkundigen en specialisten de waarden. Het scheelt periodieke controles, maar voorkomt ook ziekenhuisopnames.
- OSAsense: slaapapneu
Een horloge met een wegwerpvingerhoedje dat het zuurstofgehalte meet: dit is het project OSAsense. Patiënten met een vermoeden van slaapapneu (een slaapstoornis waarbij de adem stokt tijdens de nachtrust), slapen een nacht met een meet-horloge en een vingerhoedje. De volgende dag ontvangt de huisarts een uitgebreide analyse en kan hij binnen enkele minuten vaststellen hoe groot de kans op slaapapneu is. Onnodige verwijzingen naar het slaapcentrum worden hiermee voorkomen.
- Overbruggingszorg in de Avond/Nacht en Weekenden
De huisarts kan in dit project een beroep doen op een thuiszorgorganisatie als blijkt dat er geen sprake is van een medisch probleem waarvoor de patiënt naar het ziekenhuis moet, maar het ook niet verantwoord is dat de patiënt zonder zorg de avond, nacht of het weekend ingaat.
- Palliatieve zorgcoach (PZ) in een organisatie overstijgend team
Mensen in de laatste fase van hun leven zo goed mogelijk helpen, zonder ‘gedoe’ over welke organisatie of specialist er nu betrokken moet zijn. De palliatieve zorgcoach vormt voor de patiënten de vaste zorgverlener, in een rol tussen de huisarts en de specialist in (we noemen dit anderhalve lijns zorg), die continuïteit biedt ongeacht de verblijfplaats van de patiënt. De PZ-coach heeft een onafhankelijke positie, ook in organisatorisch verband en kan hierdoor ‘domein en instellingsvrij’ met de patiënt mee bewegen.
Preventie
Menzis is ervan overtuigd dat preventie, mentale fitheid en meedoen in de maatschappij een essentiële bijdrage levert aan iemands gezondheid. De positieve energie van met je eigen gezondheid bezig zijn noemen wij ‘Leefkracht’. Menzis wil mensen helpen hun Leefkracht te vergroten. Door coach te zijn bij het maken van gezondere keuzes en door een gezonde leefstijl te stimuleren. Voorkomen is tenslotte beter dan genezen. In deze overtuiging staan we gelukkig niet alleen. We werken met verschillende maatschappelijke partners samen om die verder uit te dragen.
- SamenGezond
SamenGezond is een online gezondheidsprogramma dat mensen ondersteunt om zich fitter te voelen en meer uit hun gezondheid te halen. Iedereen kan zich aanmelden en de app downloaden, ook als je niet verzekerd bent bij Menzis. Je wordt begeleid door een online coach die ook praktische tips geeft op het gebied van voeding, slapen, beweging en/of omgaan met stress. Ook zijn er onderdelen die kunnen helpen bij stoppen met roken en gezonde eetpatronen. Je kunt zelf je doelen stellen en daarmee punten sparen. De punten kun je inwisselen voor leuke producten en uitjes.
- Leefstijlinterventie voor diabetespatiënten
Voor diabetespatiënten werken we al een paar jaar samen met een zorggroep en Radboud UMC aan een leefstijlinterventie onder de naam Herstelcirkel in de Wijk. Bij de Herstelcirkel ligt veel nadruk op de sociale context. De resultaten zijn veelbelovend, denk aan mogelijk reductie van medicijngebruik en bovenal veel meer leefkracht voor deelnemers. Op dit moment zijn 120 deelnemers verbonden aan een herstelcirkel. Dit breidt naar steeds meer gemeenten uit.
- Meerjarencontract Buurtzorg
Samen met Buurtzorg zetten we in op preventie, e-health, buurtnetwerken versterken en zelfredzaamheid. Minder zorg in het ziekenhuis, meer dicht bij patiënten in de wijk.
- Gecombineerde leefstijlinterventie (GLI)
Het probleem van overgewicht in Nederland is groot. De GLI is één van de mogelijkheden om dat probleem aan te pakken. Menzis koopt alle drie de bewezen effectieve programma’s in en heeft daarnaast een aantal aandachtgebieden waarbij wij de doorontwikkeling ondersteunen en verbreden naar meer doelgroepen:
o GLI voor mensen met een laag inkomen (in samenwerking met Gemeenten)
o GLI voor diabetespatiënten (o.a. Herstelcirkel in de Wijk)
o GLI voor mensen met een beperking (in samenwerking met Special Heroes)
o GLI voor kinderen (in samenwerking met Gemeenten en Scholen)
De zorg in Nederland moet de komende jaren een verandering doormaken. Daarbij is niet alleen de politiek aan zet, maar ook de gemeenten, zorgaanbieders en zeker ook de zorgverzekeraars. Bovenstaande voorbeelden geven weer hoe Menzis concrete stappen zet om die transformatie in de zetten. Het tempo van deze aanpassingen en van de soms moeilijke keuzes die daarvoor gemaakt moeten worden, moet echter omhoog. Wij zijn er klaar voor. Zorgverzekeraars en zorgaanbieders zullen van elkaar moeten leren en elkaars successen overnemen om onze rol in het zorgstelsel waar te maken.