De juiste zorg op de juiste plaats

Een voorbeeld uit de praktijk. Een vrouw (77) heeft een wond aan haar voet die niet wil helen. Ze gaat naar de huisarts die een zalf voorschrijft, maar die werkt niet. Mevrouw gaat na twee maanden weer naar haar huisarts, die een andere zalf voorschrijft. Na 4 maanden smeren is de wond alleen maar groter geworden, de huisarts verwijst mevrouw naar het ziekenhuis. Na onderzoek door meerdere specialisten blijkt de oorzaak: vernauwing van de bloedvaten maakt dat er onvoldoende doorbloeding van het weefsel rond de wond is. Er volgen diverse behandelingen, zoals dotteren van het aangedane bloedvat, maar die voorkomen niet dat haar voet deels moet worden geamputeerd. 

Snellere diagnose
Ronald Trof, voorzitter Medische Staf van Medisch Spectrum Twente, zegt dat deze vrouw haar voet mogelijk had kunnen behouden als de diagnose sneller was gesteld en er sneller was gehandeld. In zijn ogen toont dit voorbeeld de keerzijde van ons zorgsysteem: “Alle zorgverleners doen weliswaar erg hun best, maar hun samenwerking kan beter.” Een ander voorbeeld zijn de ongewenste opnames van kwetsbare ouderen in het ziekenhuis. Trof: “Wanneer een hoogbejaarde z’n pols breekt, op de spoedeisende hulp wordt behandeld, maar niet naar huis kan omdat daar geen hulp is, wordt hij tijdelijk noodgedwongen opgenomen in het ziekenhuis. We weten dat ouderen sneller vatbaar zijn voor infecties en sneller verward raken in een andere omgeving. Ironisch genoeg worden veel ouderen eerder slechter in het ziekenhuis dan beter. Dus liever houd je ze buiten het ziekenhuis. Daarbij is zorg op de verkeerde plek onnodig duur.”

In het belang van de patiënt
Trof zegt dat door onnodige ziekenhuisopnames het systeem ‘verstopt’ dreigt te raken’. Hoe dit te voorkomen? “Door betere samenwerking tussen specialisten, huisartsen en de wijk. Soms is zorg in het ziekenhuis helemaal niet nodig en kunnen patiënten door hun huisarts worden behandeld, waarbij specialisten op afstand meekijken. Of ze kunnen hun gezondheid zelf in de gaten houden, bijvoorbeeld met een tablet, waarmee ze in contact staan met een arts of verpleegkundige. Zo dien je het belang van de patiënt, waardoor de kwaliteit van de zorg verder verbetert.”

Onnodige ziekenhuisopname voorkomen 
Trof is blij met de afspraken (voor 3 jaar) met Menzis: “Door samen met Menzis op te trekken kan de samenwerking tussen zorgverleners verbeteren.” Centraal in de afspraken tussen Menzis en Medisch Spectrum Twente (MST) staan voor 2018 vijf punten, die onnodige ziekenhuisopnames helpen voorkomen:
• een centrum voor gespecialiseerde wondzorg; 
• kinderen met astma die thuis worden gemonitord; 
• COPD-patiënten kunnen beeldbellen met een medicus (ze worden ook gemonitord); 
• zorg voor kwetsbare ouderen, waarbij ouderen die (voorlopig) niet meer terug naar huis kunnen, tijdelijk worden opgevangen buiten het ziekenhuis;
• eenmalig consult bij een specialist: de huisarts kan eenmalig advies inwinnen bij de specialist, zonder de patiënt direct naar het ziekenhuis te verwijzen.

Observatieplek
Eric Veldboer (accountmanager 1e lijn Twente, Menzis) zegt over de zorg voor kwetsbare ouderen: “Veel mensen moeten lang wachten op een noodzakelijke ziekenhuisopname, zeker op de piek van een griepepidemie. Daar zijn vaak ouderen bij met ernstige aandoeningen. Maar die kunnen dus niet naar het ziekenhuis. Want hun bed is bezet door iemand die daar eigenlijk niet hoort. Hoe dat komt? Veel ouderen die op de spoedeisende hulp komen, worden onnodig in het ziekenhuis opgenomen. We praten daarom met het MST en met zorgorganisaties over ‘observatieplekken’ voor kwetsbare ouderen. Op die tijdelijke opvang kunnen ze herstellen. Het doel is steeds: onnodige ziekenhuisopnames voorkomen, snel ontslag uit het ziekenhuis en juiste zorg op de juiste plek.”

‘Warme’ overdracht
Veldboer noemt nog een verbetering die begin dit jaar is ingezet: op de spoedeisende hulp wordt meer gebruik gemaakt van artsen en verpleegkundigen die specifieke kennis hebben van ouderenzorg. Zij kunnen beter beoordelen of de oudere naar huis moet (met of zonder thuiszorg) óf naar een verpleeghuis óf naar het ziekenhuis óf naar een tijdelijke observatieplek. Op de observatieplek staat een team klaar dat de oudere opvangt. In dat team werkt de specialist ouderengeneeskunde nauw samen met een fysiotherapeut, wijkverpleegkundige, apotheker en gedragsdeskundige. Veldboer: “Daardoor wordt de patiënt sneller geholpen, ligt hij korter in het ziekenhuis en krijgt hij vaker zorg thuis, eventueel ondersteund met consulten via de tablet. De patiënt krijgt ook een ‘warme’ overdracht van de ene naar de andere zorgverlener.”